Żeby ocenić wpływ ruchu maszyn rolniczych na stan ziemi uprawnej i w razie potrzeby dostosować rodzaj ogumienia czy też odpowiednio ustawić ciśnienie, wystarczy przeprowadzić proste obserwacje, które pozwolą ustalić stopień zagęszczenia gleby.
Gleba jest złożoną mieszaniną mineralnej i organicznej materii stałej, wody, powietrza i organizmów żywych.
Składniki stałe występują w postaci grudek o różnej wielkości i kształcie, które pod wpływem nacisku wywieranego podczas przejazdu ciągnika przemieszczają się względem siebie. Sposób ułożenia tych grudek decyduje o strukturze ziemi. Dobry stan gleby ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowego wzrostu roślin.
Straty plonów spowodowane zagęszczeniem sięgają często 20%, a w skrajnych przypadkach mogą wynosić nawet do 50%.
Grudkowata struktura gleby to wyraźnie odróżniające się od siebie grudki o zaokrąglonych i nieregularnych kształtach. Jest ona korzystna dla Twoich upraw.
Gleba o grudkowatej strukturze
Struktura grudkowata jest zarazem porowata, co ułatwia rozwój korzeni, pozwala glebie na odpowiednie magazynowanie wody i dobre napowietrzenie, sprzyjające aktywności biologicznej.
Nie wszystkie grunty są jednakowe pod względem podatności na zagęszczanie. Czynnikiem decydującym jest skład gleby, tzn. rozkład wielkości cząstek stałych (względna zawartość piasku, mułu i gliny).
Stopień zagęszczenia gleby można bezpośrednio ocenić poprzez określenie jej struktury. W tym celu wystarczy wziąć szpadlem kilka skib gleby, rozbić je i zaobserwować wielkość i kształt grudek. Można to również zrobić, wykopując w polu dół o głębokości około 70 cm i przyglądając się odkrytym warstwom. Takie badanie nazywamy profilem glebowym.
Innym prostym sposobem na ocenę stanu gleby jest zmierzenie jej oporu za pomocą penetrometru. Urządzenie to mierzy siłę potrzebną do wbicia pręta w glebę. Im większa siła będzie potrzebna do wykonania tej czynności, tym bardziej zagęszczona jest gleba.
Pomiary te najlepiej przeprowadzać wiosną, w suchych warunkach, ponieważ ich wynik zależy także od wilgotności gleby.
Wiele informacji na temat stanu gleby można uzyskać, po prostu przyglądając się uważnie uprawom oraz powierzchni ziemi.
Utrzymujące się na powierzchni gleby kałuże, nie będące zagłębieniami terenu, rowami i obszarami spływu wód powierzchniowych, są oznaką słabego wnikania wody, spowodowanego zagęszczeniem gleby przez opony maszyn rolniczych.
Zmniejszona ilość insektów jest również oznaką zagęszczenia gleby. Organizmy żywe, takie jak stawonogi i dżdżownice, są mniej liczne, jeśli gleba jest mocno ubita.
Także nierównomierny rozwój roślin na polu powinien wzbudzić Twój niepokój co do stanu gleby. Jeżeli występuje wyraźna różnica w wielkości roślin, zastanów się, którędy najczęściej przejeżdżają koła ciągnika, i porównaj te miejsca z pozostałymi obszarami pola. Prawdopodobnie Twoje ogumienie nie jest odpowiednie (nieprawidłowe ciśnienie robocze, zbyt duży nacisk na oś). Jeśli zauważysz bardzo duże koleiny, to także może być oznaka zbytniego ubicia gleby.
Uważna obserwacja rozwoju systemu korzeniowego może uzupełnić Twoją diagnozę. Jeśli korzenie są równomiernie rozłożone na boki, oznacza to, że podczas wzrostu nie napotykają na żadne przeszkody. Jeżeli zaś rosną prosto w dół (bez stałej przeszkody, np. kamienia), oznacza to, że omijają gęste, zbite obszary.
Poza tym, jeśli podczas siewu obserwuje się słabe kiełkowanie nasion, może to być również spowodowane słabym napowietrzeniem gleby.
Nawet jeśli stwierdzisz znaczne zagęszczenie gleby na Twoich polach, możesz poprawić jej stan. W niektórych przypadkach wystarczy temu zaradzić poprzez zastosowanie dobrej ogólnej gospodarki glebowej (m.in. dostosowanie technik uprawy). Jednakże dostosowanie opon będzie miało spore znaczenie jeśli chodzi o minimalizację dalszego zagęszczania gleby.
Do najsilniejszego ubicia gleby dochodzi po pierwszym przejeździe maszyn rolniczych po polu. Możliwych jest kilka rozwiązań:
Aby pójść jeszcze dalej i zwiększyć przychody Twojej działalności, zapoznaj się z darmowym i obszernym e-Bookiem Bridgestone-agriculture, który szczegółowo wyjaśnia zasadniczą rolę opon rolniczych w Twoim gospodarstwie.
